Zbyszek Snusz: Mocno się Pan denerwuje, słysząc, że Powstanie Wielkopolskie było jedynym zwycięskim?
Marek Rezler: Bardzo. Denerwuje mnie zwłaszcza swoiste frajerstwo Wielkopolan. W miejsce autentycznych osiągnięć wymyślamy mity, którymi w gruncie rzeczy się ośmieszamy. Slogan o jedynym zwycięskim powstaniu pojawił się już przed wojną, gdy powstańcy wielkopolscy, którzy byli nie najlepiej traktowani w środowisku weterańskim, postanowili – jak to u Wielkopolan w zwyczaju – stworzyć mit. Nie brali pod uwagę innych wydarzeń na terenie regionu, tych które nastąpiły jeszcze w XIX wieku. Uważali, że Powstanie Wielkopolskie było jedynym zwycięskim, bo na całe 20 lat zapewniło wolność, doprowadziło do włączenia Wielkopolski w granice II RP. Z ową legendą walczę od 40 lat. Boli mnie, że Wielkopolanie nie znają swojej historii, nie wiedzą, że w XIX wieku opracowali własną, jak się okazało, niezwykle skuteczną, drogę do niepodległości, składającą się z trzech etapów. Pierwszy to lata 1815-1918, czyli praca organiczna połączona z gotowością do walki zbrojnej. Drugi to zwycięskie powstanie z lat 1918-19, a trzeci – funkcjonowanie regionu przez ponad rok jako oddzielnego państwa, gdyż powstanie w myśl prawa międzynarodowego nie miało mocy sprawczej; to była tylko demonstracja zbrojna, ostateczna decyzja zaś należała do mocarstw sojuszniczych w Paryżu.
Gdyby nie powstanie, prawdopodobnie doszłoby do plebiscytów, w wyniku których utracilibyśmy wiele powiatów, wątpliwe nawet, czy Leszno i Rawicz byłyby w rękach polskich, bo były to miasta przed rokiem 1918 silnie zniemczone. Od 27 grudnia 1918 r. do stycznia 1920 r., kiedy uprawomocniły się postanowienia traktatu wersalskiego, Wielkopolska musiała funkcjonować jako oddzielne państwo i radziła sobie sama. Wtedy okazało się, jak skuteczna była praca organiczna w regionie, tworzenie struktur konkurencyjnych i kadr dla przyszłej władzy. (Za „Głosem Wielkopolskim”)
Fot. z poznańskich uroczystości 90. rocznicy Powstania Wielkopolskiego.
Andrzej Piechocki
Czytaj więcej: http://www.gloswielkopolski.pl/artykul/3692896,marek-rezler-o-powstaniu-wielkopolskim-nie-szukajmy-sensacji-na-sile-nie-tworzmy-mitow-rozmowa,id,t.html
Dodaj komentarz