Polskie miasta, niestety, nadal utrzymują się w czołówce najbardziej zanieczyszczonych na świecie, według rankingu Major Cities Ranking Air Quality Index (AQI).
Zanieczyszczenie powietrza w Polsce jest jednym z najwyższych w całej Unii Europejskiej: 36 miast (na 50) z najgorszym powietrzem. Krajowe i unijne przepisy dotyczące norm jakości powietrza są łamane od wielu lat. Dlaczego tak się dzieje i co robić?
Przyczyny . W Polsce nadal używa się często taniego i bardzo brudnego gatunku węgla do ogrzewania domów, a nie czystszego gazu ziemnego powszechnego w krajach sąsiednich. 80% emisji cząstek PM2.5, które łatwo dostają się do płuc i układu krążenia, powstaje właśnie ze spalania węgla. To one prowadzą do poważnych problemów zdrowotnych, a mianowicie powodują kaszel, trudności w oddychaniu, przewlekłe choroby układu oddechowego. Latem poziom PM2.5 w Polsce jest tylko nieznacznie powyżej średniej UE. Ale kiedy Polacy zaczynają ogrzewać jesienią/zimą mieszkania i domy, wskaźnik ten może wzrosnąć trzykrotnie.
Wysoki udział węgla w polskim bilansie energetycznym jest istotny także w kontekście kolejnego dużego źródła zanieczyszczeń – elektrowni opalanych węglem. Ich stan technologiczny można nazwać katastrofalnym, co nieuchronnie wpływa na ilość wytwarzanych zanieczyszczeń. Średni wiek elektrowni węglowych w Polsce wynosi 40 lat, a zaledwie 10% spośród nich uruchomiono niecałe 10 lat temu.
Co robi państwo? Eksperci Europejskiego Funduszu Rozwoju Obszarów Wiejskich wskazują, że niska jakość powietrza w Polsce to efekt nie tylko pogorszenia jakości środowiska, ale także braku należytej troski o ekologię na poziomie państwowym. Niewątpliwie w ciągu ostatnich 15 lat, dzięki unijnym dotacjom, Polska zainwestowała wiele w system oczyszczania ścieków i unieszkodliwiania odpadów. Jednakże, jeśli mówimy o ochronie powietrza atmosferycznego, nie podjęto odpowiednich działań na dużą skalę, aby kompleksowo rozwiązać ten problem.
Zanieczyszczenie powietrza przez przedsiębiorstwa przemysłowe i energetyczne, oczywiście, znacznie spadło w ostatnich latach dzięki temu, że prawo Unii Europejskiej stawia temu sektorowi gospodarki surowe wymagania. Ale w dziedzinie sprzętu stosowanego w gospodarstwach domowych — pieców i kotłów na paliwo stałe oraz kominków — prawie nie ma regulacji.
Jak się chronić?
- Monitoruj jakość powietrza i w dniach podwyższonego zanieczyszczenia staraj się nie wychodzić na zewnątrz, jeśli to możliwe. U osób starszych, małych dzieci i osób z nadwrażliwością po dłuższym przebywaniu na powietrzu mogą pojawić się objawy o małym i średnim nasileniu.
- Zamknij okna, aby uniknąć zanieczyszczenia powietrzem zewnętrznym.
- Wrażliwe osoby powinny zmniejszyć aktywność fizyczną na zewnątrz.
W walce ze smogiem w Polsce uczestniczy m. in. program „Czyste powietrze”, którego celem jest zmniejszenie (lub nawet zredukowanie do zera) emisji do atmosfery pyłów i innych zanieczyszczeń wytwarzanych przez prywatne gospodarstwa domowe. Ma on na celu wymianę starych pieców i kotłów na paliwo stałe oraz termomodernizację domów jednorodzinnych w celu efektywnego gospodarowania energią. Dotacje budżetowe przyznane w ramach programu „Czyste powietrze” na zakup nowych pieców i wymianę okien pozwalają obniżyć koszty ogrzewania nawet o 40%.
Więcej informacji na stronie: https://czystepowietrze.gov.pl/
Fot. https://twitter.com/danieltilles1/status/1354884659633680386
Dodaj komentarz